Sự khác nhau giữa Probiotics và Prebiotics
Ngày cập nhật
BS.CKI TRƯƠNG VĨNH THÁI
Đã kiểm duyệt ngày 07/03/2024
Chuyên khoa: Đa khoa-Nội tổng quát-Thận tiết niệu
Probiotics và prebiotics là gì?
Cả prebiotic và men vi sinh (probiotic) đều đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe của con người. Tuy nhiên, chúng có vai trò và hoạt động theo mỗi cách khác nhau:
Cả prebiotic và men vi sinh (probiotic) đều đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe của con người
- Men vi sinh (Probiotic): Đây là những vi khuẩn sống được tìm thấy trong một số loại thực phẩm hoặc chất bổ sung. Chúng có khả năng cung cấp nhiều lợi ích cho sức khỏe của chúng ta.
- Prebiotic: Những chất này xuất phát từ các loại carbohydrate (chủ yếu là chất xơ) mà cơ thể chúng ta không thể tiêu hóa được. Các vi khuẩn có lợi trong ruột của chúng ta sẽ ăn những chất xơ này.
Các vi khuẩn trong đường ruột thường được gọi là hệ thực vật đường ruột hoặc hệ vi sinh vật đường ruột, chúng thực hiện nhiều chức năng quan trọng trong cơ thể.
Khi cân bằng việc hấp thụ cả men vi sinh và prebiotic là bạn đang giúp duy trì sự sống lý tưởng của các loại vi khuẩn này, điều này mang đến cho cơ thể bạn một hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh.
Tại sao vi khuẩn đường ruột lại có lợi?
Các vi khuẩn có lợi trong hệ tiêu hóa của bạn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể bạn khỏi những vi khuẩn và nấm gây hại. Một nghiên cứu vào năm 2013 về vi khuẩn trong đường ruột đã xác nhận rằng nhiều loại vi khuẩn có lợi này có thể giúp cải thiện chức năng hệ thống miễn dịch, giảm triệu chứng trầm cảm và giúp giải quyết vấn đề béo phì cùng với nhiều lợi ích khác.(1)
Các vi khuẩn có lợi trong hệ tiêu hóa của bạn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi những vi khuẩn và nấm gây hại
Ngoài ra, một số vi khuẩn trong ruột của bạn thậm chí còn sản xuất vitamin K và axit béo chuỗi ngắn. Axit béo chuỗi ngắn là nguồn dinh dưỡng quan trọng cho các tế bào niêm mạc ở ruột. Chúng giúp tạo nên một lớp bảo vệ mạnh mẽ trong ruột, loại bỏ các chất cặn bã như vi khuẩn có hại và vi rút. Điều này có thể giúp làm giảm viêm nhiễm và có tiềm năng giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư.(2)
Thực phẩm có ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đường ruột như thế nào?
Thực phẩm mà bạn hấp thụ đóng vai trò rất quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng giữa các loại vi khuẩn trong đường ruột, bao gồm cả vi khuẩn có lợi và có hại. Ví dụ, nếu bạn ăn quá nhiều đường và chất béo, có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự cân bằng vi khuẩn trong đường ruột và có thể góp phần gây ra kháng Insulin và các vấn đề khác cho sức khỏe.(3,4)
Thực phẩm mà bạn hấp thụ đóng vai trò rất quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng giữa các loại vi khuẩn trong đường ruột
Khi bạn thường xuyên hấp thụ thức ăn mà không cân nhắc, vi khuẩn có hại có thể phát triển nhanh hơn và xâm chiếm đường ruột của bạn một cách dễ dàng hơn mà không có đủ vi khuẩn có lợi để kiểm soát chúng.(5)
Các nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng việc có nhiều vi khuẩn có hại và hệ vi sinh vật đường ruột không khỏe mạnh có thể có liên quan đến chỉ số khối cơ thể (BMI) cao hơn.(6)
Ngoài ra, việc sử dụng thực phẩm đã được xử lý bằng thuốc trừ sâu có thể có tác động tiêu cực đến hệ vi khuẩn trong đường ruột, tuy nhiên vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu để xác nhận điều này.(7,8)
Các nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng việc sử dụng thuốc kháng sinh có thể gây ra những thay đổi vĩnh viễn trong hệ vi sinh vật đường ruột, đặc biệt là khi sử dụng trong thời thơ ấu và thanh thiếu niên. Vì việc sử dụng thuốc kháng sinh đang ngày càng trở nên phổ biến, các nhà nghiên cứu hiện đang nghiên cứu để xem liệu điều này có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe ở người như thế nào trong tương lai.(9,10)
Những thực phẩm nào là prebiotic?
Trước khi bạn đưa ra quyết định lựa chọn mua các sản phẩm bổ sung prebiotic đắt tiền, hãy nhớ rằng nhiều loại thực phẩm tự nhiên cũng đã chứa sẵn hợp chất này. Prebiotic là một loại chất xơ tự nhiên có trong rau, trái cây và các loại đậu. Con người không thể tiêu hóa những loại chất xơ này, nhưng vi khuẩn có lợi trong đường ruột của bạn thì có khả năng tiêu hóa chúng.
Một số thực phẩm giàu chất xơ prebiotic bao gồm:
- Các loại đậu và đậu Hà Lan
- Yến mạch
- Chuối
- Quả mọng
- Atisô Jerusalem (không phải atisô thông thường)
- Măng tây
- Rau bồ công anh
- Tỏi
- Tỏi tây
- Hành
Prebiotic là một loại chất xơ tự nhiên có trong rau, trái cây và các loại đậu
Một trong những công việc quan trọng mà vi khuẩn đường ruột có lợi của bạn thực hiện với chất xơ prebiotic là biến nó thành một loại axit béo chuỗi ngắn được gọi là butyrate. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng để duy trì việc sản xuất butyrate trong ruột kết, bạn cần bổ sung đầy đủ chất xơ prebiotic cho lợi khuẩn đường ruột.
Thực phẩm nào có probiotic?
Ngoài ra, còn có nhiều loại thực phẩm tự nhiên chứa vi khuẩn có lợi, chẳng hạn như là sữa chua. Sữa chua chất lượng cao có chứa vi khuẩn sống, có thể là một sự bổ sung hoàn hảo cho chế độ ăn uống của bạn nếu muốn tăng cường lượng vi khuẩn có lợi bên trong cơ thể.
Thực phẩm lên men là một sự lựa chọn tuyệt vời cho cơ thể vì chúng chứa nhiều lợi khuẩn cần thiết cho cơ thể
Thực phẩm lên men cũng là một sự lựa chọn tuyệt vời khác vì chúng chứa nhiều vi khuẩn có lợi phát triển tự nhiên thông qua quá trình lên men, thường là nhờ vào đường hoặc chất xơ tự nhiên có trong thực phẩm. Các ví dụ về thực phẩm lên men bao gồm:
- Dưa cải
- Kim chi
- Trà kombucha
- Kefir (cả sữa và không sữa)
- Một số loại dưa chua (chưa qua tiệt trùng)
- Các loại rau ngâm khác (chưa qua tiệt trùng)
Nếu bạn muốn sử dụng thực phẩm lên men vì lợi ích probiotic mà chúng mang lại, hãy đảm bảo rằng chúng không được tiệt trùng vì quá trình này sẽ giết chết vi khuẩn.
Một số loại thực phẩm này cũng có thể được xem là synbiotic, bởi vì chúng có chứa cả vi khuẩn có lợi và cung cấp chất xơ prebiotic để vi khuẩn hấp thụ. Một số ví dụ về thực phẩm synbiotic phổ biến bao gồm phô mai, kefir và dưa bắp cải.
Liệu cơ thể bạn có nên bổ sung men vi sinh?
Các loại sản phẩm bổ sung men vi sinh bao gồm thuốc viên, bột hoặc chất lỏng đều có chứa vi khuẩn hoặc nấm men sống có lợi cho cơ thể. Chúng rất phổ biến và dễ tìm, nhưng không phải tất cả đều mang lại giá trị thực sự cho bạn.
Không phải tất cả những loại sản phẩm này đều cung cấp cùng một loại vi khuẩn hoặc cùng nồng độ. Ngoài ra còn có rất nhiều sản phẩm trên thị trường đưa ra những tuyên bố mà không có bằng chứng về độ hiệu quả mà chúng mang lại.(12)
Nên tham khảo ý kiến từ các chuyên gia chăm sóc sức khỏe trước khi bắt đầu sử dụng men vi sinh
Hơn nữa, những loại sản phẩm này thường không cung cấp nguồn thức ăn dạng sợi cho lợi khuẩn, điều này có thể làm giảm hiệu quả của chúng nếu bạn không bổ sung thêm thực phẩm chứa sợi vào chế độ ăn uống hàng ngày của mình.
Một số sản phẩm men vi sinh được thiết kế để đưa vi khuẩn trực tiếp đến ruột già của bạn nhằm tăng độ hiệu quả, trong khi những sản phẩm khác có thể không vượt qua được axit dạ dày bên trong cơ thể bạn.
Cũng cần lưu ý rằng không phải ai cũng nên sử dụng men vi sinh vì một số người có thể gặp các vấn đề nghiêm trọng hơn nếu sử dụng chúng. Chẳng hạn như những người bị vi khuẩn đường ruột phát triển quá mức (SIBO) hoặc người có dị ứng với các thành phần trong những loại sản phẩm men vi sinh.
Tuy nhiên, các loại men vi sinh phù hợp có thể mang lại lợi ích lớn đối với một số người. Hiệu quả phụ thuộc vào loại men, công thức sản phẩm, chất lượng và cách chúng ta bảo quản(14,15). Như với tất cả các sản phẩm bổ sung khác, nếu bạn đã quyết định sử dụng men vi sinh, bạn nên tham khảo ý kiến từ các chuyên gia chăm sóc sức khỏe có kiến thức về lĩnh vực này nhé!
Bí quyết duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh
Sau khi tìm hiểu về sự khác biệt giữa Probiotics và Prebiotics, chúng ta chắc hẳn đã hiểu được cách chăm sóc và tối ưu chức năng hệ tiêu hóa rồi đúng không nào? Điều quan trọng là chúng ta cần phải duy trì được sự cân bằng giữa hàng ngàn loại vi khuẩn bên trong đường ruột của cơ thể.
Để duy trì một hệ tiêu hóa khỏe mạnh, bạn cần quan tâm đến nhiều khía cạnh của cuộc sống hàng ngày hơn
Một phương pháp hiệu quả để làm điều này là bổ sung thêm vi khuẩn có lợi cho đường ruột bằng cách sử dụng sữa chua, thực phẩm lên men lành mạnh hoặc các chất bổ sung Probiotics.
Đồng thời, chúng ta cũng có thể tạo điều kiện để các quần thể vi khuẩn có lợi trong đường ruột phát triển bằng cách cung cấp cho chúng Prebiotics - nguồn dinh dưỡng quan trọng cho sự phát triển và hoạt động của Probiotics.
Để duy trì một hệ tiêu hóa khỏe mạnh, bạn cần quan tâm đến nhiều khía cạnh của cuộc sống hàng ngày hơn. Bao gồm chế độ ăn uống đa dạng và cân đối, duy trì sự cân bằng nước trong cơ thể, hạn chế thức ăn nhanh và thức uống có gas, giảm stress, kiểm soát việc sử dụng cồn và thuốc lá, thực hiện tập thể dục đều đặn, duy trì chế độ ăn uống tương thích với vi khuẩn đường ruột và sử dụng men vi sinh khi cần.
Việc tuân thủ các thói quen này có thể giúp bạn duy trì sức khỏe hệ tiêu hóa và cải thiện chất lượng cuộc sống tổng thể của bạn. Nếu bạn gặp vấn đề về tiêu hóa hoặc có bất kỳ câu hỏi nào liên quan đến sức khỏe, hãy đến gặp những chuyên gia y tế để nhận lại về những lời khuyên thật hữu ích nhé!
Bảng so sánh probiotics và prebiotics
Tính chất | Probiotics | Prebiotics |
---|---|---|
Định nghĩa | Vi sinh vật sống có lợi | Chất xơ mà con người không thể tiêu hóa |
Vai trò | Hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường hấp thu dinh dưỡng, tăng cường hệ miễn dịch | Nuôi dưỡng và tăng cường sự phát triển của vi sinh vật có lợi |
Nguồn cung cấp | Thực phẩm lên men, thực phẩm bổ sung | Thực phẩm chứa nhiều chất xơ, chẳng hạn như chuối, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt |
Tác dụng phụ | Có thể gây ra các triệu chứng nhẹ như tiêu chảy, chướng bụng, đầy hơi | Không có tác dụng phụ |
Kết luận
Việc duy trì sức khỏe tiêu hóa là một phần quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe tổng thể. Probiotics và prebiotics đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng của hệ vi sinh vật đường ruột. Việc bổ sung các thực phẩm và chất bổ sung chứa cả hai loại này có thể giúp tối ưu hóa hệ tiêu hóa của bạn. Tuy nhiên, hãy đảm bảo bạn tuân thủ đầy đủ các hướng dẫn, thảo luận với chuyên gia y tế và đọc kỹ nhãn sản phẩm để sử dụng chúng một cách hiệu quả và an toàn. Sự cân bằng giữa probiotics và prebiotics là một yếu tố quan trọng giúp duy trì sức khỏe tiêu hóa và sức khỏe tổng thể của bạn.
Các thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, không thể thay thế chẩn đoán y khoa. Nếu bạn có những vấn đề về sức khỏe cần được tư vấn, liên hệ đội ngũ Bác sĩ của chúng tôi thông qua HOTLINE hoặc ứng dụng MEDIGO. Trải nghiệm ngay các tiện ích trên ứng dụng chăm sóc sức khỏe từ xa MEDIGO. Tải App TẠI ĐÂY.
Đánh giá bài viết này
(13 lượt đánh giá).Thông tin và sản phẩm gợi ý trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể. Xem thêm